चेता comes from चिञ् चयने - on which ण्वुल्तृचौ is applied. The following steps follow
1. चिञ् तृच्
2. application leads चि तृ (ञ् also disappears) due to हलन्त्यम्
3. Expansion occurs through आर्धधातुकस्य इट् वलादेः - चि इट् तृ
4. Application of इट् is prevented due to एकाच उपदेशेऽनुदात्तात् and this leaves the state back to चि तृ . Notice that this is not a step of contraction.
5. Transformation सार्वधातुकार्धधातुकयोः from chapter 8 leads to गुण for चि - and leads to चे तृ
6. Expansion through सु due to कृत्तद्धितसमासाश्च (chapter 3) is permitted चे तृ सु
7. Application of सु leaves चे तृ स्
8. Expansion through ऋदुशनस्पुरुदंसोऽनेहसां च which allows all ऋ-ending अंग to have अनङ् - leading to चे त् अनङ् स्. The application of अनङ् is at the last अल् due to ङिच्च (अनङ् is ङित्).
9. Transformation through अप्तृन्तृच्स्वसृनप्तृनेष्टृत्वष्टृक्षत्तृहोतृपोतृप्रशास्तॄणाम् makes दीर्घ in उपधा leading to चेतान् स् - where the application prevents अँ and ङ्.
10. Application - but not reduction via लोप with हल्ङ्याब्भ्यो दीर्घात् सुतिस्यपृक्तं हल् (स् is अपृक्त) - allows प्रत्ययलोपे प्रत्ययलक्षणं to have सु (hidden - applied with लोप).
11. The terminal state is ensured with the त्रिपादी सूत्र - नलोपः प्रातिपदिकान्तस्य.
For शिण्ढि, we start with शिष्लृ -
1. शिष् लोट् - शिष् सिप् (second person - singular)
2. Expansion through रुधादिभयः श्नम् - leads to शि श्नम् ष् सि (श्नम् is a मित् so happens at अन्त्य due to मिदचोअन्त्यात्परः)
3. Application rules लशक्वतद्धिते and हलन्त्यम् lead to शि न ष् सि
4. Transformation सेर्ह्यपिच्च (सिप् for लोट् has हि) leads to शि न ष् हि
5. Application rule श्नसोरल्लोपः (हि is ङित्वत् due to सार्वधातुकमपित्) leads to शि न् ष् हि. The स्थानी status of अ लोप is avoided. More specifically at first स्थानी prevented by अनल्विधौ (this is अल् so no स्थानी) - then allowed by अचः परस्मिन् पूर्वविधौ (due to be this being before अच्) and then prevented again due to न पदान्तद्विर्वचनवरेयलोपस्वरसवर्णानुस्वारदीर्घजश्चर्विधिषु. No स्थानी status means अनुस्वार and परसवर्ण in later steps are permitted.
6. Transformation rule हुझल्भ्यो हेर्धिः - शि न् ष् धि
7. Transformation rule ष्टुनाष्टुः allows शि न् ष् ढि
8. Transformation rule - झलां जश् झशि - शि न् ड् ढि
9. Reduction rule - झरो झरि सवर्णे - omits the ड् - शि न् ढि
10. Reduction rule नश्चापदान्तस्य झलि gives शिंढि
For लोलुवः, we have लूञ् (छेदने) यङ् on which अच् is applied.
1. Application of यङ् - leads to लूय् अ which functions as धातु due to सनाद्यन्ता धातवः.
2. Expansion लूय् लूय् अ due to सन्यङोः (Only the first एकाच् लूय् is repeated)
3. Transformation due to हलादि शेषः and गुणो यङ्लुकोः leads to लो लूय् अ
4. Application of अच् leads to लो लूय् अ अच्
5. Reduction due to यङो अचि च् leads to लो लू अ
6. अच् is आर्धधातुक and न धातुलोप आर्धधातुके avoids लोलव implied by गुण (from सार्वधातुकार्धधातुकयोः)
7. Expansion of लोलू अ to लोल् उवङ् अ due to अचि श्नुधातुभ्रुवां य्वोरियङुवङौ and finally लोलुवः
कुमारितरा - is simply कुमारी तरप्
1. Expansion due to अजाद्यतष्टाप् implies कुमारी तरप् टाप्
2. Application through हलन्त्यम् implies कुमारी तर टा
3. Application through चुटू implies कुमारी तर आ
4. Reduction implied through घरूपकल्पचेलड्ब्रुवगोत्रमतहतेषु ङ्योऽनेकाचो ह्रस्वः and hence we have कुमारि तर आ
आभ्याम् - is derived from इदम् भ्याम्
1. Application rule त्यदादीनामः leads इद अ भ्याम्
2. Reduction due to अतो गुणे (there is an अपदान्त-अकार) leads to इद भ्याम्
3. Transformation - अनाप्यकः changes इद् अ भ्याम् -to अन् अ भ्याम्
4. Application rule हलि लोपः is meant particularly for इदम् and drop हल् न् to have अ अ भ्याम् i.e. आभ्याम् .
उक्तः is derived from वच् क्त.
1. Application - वच् क्त leads to वच् त due to लशक्वतद्धिते
2. Transformation - वच् त - क्त was कित् hence वचिस्वपियजादीनां किति applies and leads to उ अ च् त
3. Reduction due to सम्प्रसारणाच्च leads to उ च् त
4. Transformation - चोः कुः leads to उ क् त
शालीय is from शाला ङि छ.
1. Application of छ removes सुप् through सुपो धातुप्रातिपदिकयोः leading to शाला छ. The छ
makes the entire शाला वृद्ध (this is through application/definition which we need to elaborate).
2. Transformation makes छ ईय् with आयनेयीनीयियः फढखच्छघां प्रत्ययादीनाम्
3. Reduction through यस्येति च causes आ to disappear.
ईक्षाञ्चक्रे - ईक्ष् लिट्
1. Expansion : ई is दीर्घ and गुरू - due to दीर्घं च. Therefore, इजादेश्च गुरुमतोऽनृच्छः leads to आम् i.e. ईक्ष् आम् ल्
2. Application - आमः causes लुक् of ल् and brings सु.
3. Expansion through कृञ् चानुप्रयुज्यते लिटि so that ईक्षाम् सु becomes ईक्षाम् कृ लिट् (लिट् is reapplied). ईक्षाम् कृ त (singular third person आत्मनेपद - since all आम् introduced धातु are आत्मनेपद).
4. Transformation through लिटस्तझयोरेशिरेच् - ईक्षाम् कृ त becomes ईक्षाम् कृ एश्
5. Transformation through इको यणचि - ईक्षाम् क्र् ए
6. Expansion through लिटि धातोरनभ्यासस्य ( अनभ्यास is the what has not gone through अभ्यास द्वित्व - so that first of एकाच् component is repeated) ईक्षाम् कृ क्र् ए.
7. Transformation through उरत् and उरण् रपरः - ईक्षाम् कर् क्र् ए.
8. Application through हलादिः शेषः leading to ईक्षाम् क क्र् ए.
9. Transformation through कुहोश्चुः - ईक्षाम् च क्र् ए.
10. Transformation through मो अनुस्वारः - ईक्षांचक्रे (वा पदान्तस्य would also permit ईक्षाञ्चक्रे).